Ajax که به اختصار آن را از عبارت Asynchronous Java and Xml می نویسند ، به معنی ترکیب غیرمتقارن جاوا اسکریپت و ایکس ام ال است .
فناوری ای جکس یا ای ژاکس در طراحی سایت به عنوان یک متد مربوط به طراحی ظاهری صفحات وب مورد توجه قرار گرفته است و دست برنامه نویسان را در ساخت برنامه های تحت وب جذاب بسیار بازتر می کند .
هدف متد علمی ایجکس بیشتر سهولت استفاده کاربران و به اصطلاح کاربر پسند شدن برنامه های تحت وب است و به همین منظور اینترفیس های مبتنی بر ایجکس سریع تر و آسان تر عمل می کنند ، این را به راحتی می توان از استفاده وب سایت ها و موتورهای جستجوگر دنیا از این فناوری دریافت برای مثال می توان به گوگل ، یاهو ، جی میل ، فیس بوک و ... اشاره نمود .
استفاده از Ajax امروزه در دنیا مرسوم شده و بسته به نیاز ممکن است در طراحی سایت از هرنوعی ، کاربرد داشته باشد .
دلیل استفاده از ایجکس در طراحی وب سایت افزایش سرعت رفرش کردن صفحات وب سایت است یعنی این امکان را می دهد که بدونه بارگزاری مجدد کل صفحه تنها بخش هایی از آن بارگزاری شود : برای مثال زمانی که وارد یک سایت می شوید ابتدا تمامی اطلاعات مربوط به صفحه سایت مانند لوگو ، عکس ها و منوها بارگزاری می شوند اما زمانی که وارد صفحه دیگری از همان وب سایت می شوید فقط محتوای اصلی صفحه دوباره بارگزاری می شود و دیگر لوگو و منوها به روز رسانی نمی شود .
ایجکس برای انجام عملیات خود از فناوری های مختلفی استفاده می کند . این فناوری ها در قسمت سرور عمل می کنند .
برای نمایش محتوای صفحات در ایجکس از اچ تی ام ال و یا ایکس اچ تی ام ای و سی اس اس استفاده می شود .
برای نمایش داینامیک و پویای داده از فناوری DOM یا document object model به منظور ایجاد تعامل بین داده ها استفاده می شود .
ایکس ام ال وظیفه تبادل داده ها و از ایکس اس ال تی باری مدیریت داده استفاده می شود .
از XMLHttpRequest نیز برای تبادل غیر متقارن داده ها استفاده می شود .
سپس برای عملکرد درست تکنولوژی های بکار رفته و همچنین یکپارچه سازی آنها از جاوا اسکریپت استفاده می شود .
همچنین ایجکس در طراحی سایت خصوصیات دیگری ارائه می دهد که به محبوبیت اش می افزاید :
ارائه و امکان استفاده از انواع رابطهای کاربری و تعاملی با کاربران :
Tooltip : تول تیپها پنجره هایی هستند که زمانی که اشاره گر موس روی یک کلمه قرار بگیرد باز می شوند و توضیحات مختصری در رابطه با عبارات فوق می دهند . تولتیپ در طراحی سایت فروشگاه اینترنتی بسیار کاربرد دارد خصوصا زمانی که از فیلدها یا کلمات تخصصی و غیر قابل درک برای عموم استفاده می شود .
Pop-up : پاپ آپ ها به تبلیغات بالابر و یا بازشو معروف هستند و بیشتر برای بالابردن سئو سایت ها استفاده می شوند و در طراحی وب سایت نحوه کاری پاپ آپ به این صورت است که زمانی که مرورگر صفحه جدیدی باز می کند زودتر بر روی صفحه نمایش داده می شود و تبلیغات داخل باکس خود را به منظور افزایش بازدید وب گاه مورد نظر نمایش می دهند .
Progress bar : نوار پیشرفت عملیات ها است که وظیفه آن نمایش پیشرفت و یا عدم پیشرفت یک پروسه است ، مثلا هنگامی که قصد دانلود یک فایل را دارید در نوار پیشرفت نمایش داده می شود که فایل چند دقیقه ای دانلود می شود و چند در صد فایل تا به الان دانلود شده است .
از انجایی که با استفاده از ایجکس بشتر عملیات پردازشی را می توان در مرورگر انجام داد می توان بهترین کارایی را برای برنامه های تحت وب پدید آورد .
Parttial update : در طراحی سایت گاهی اوقات لازم است که فقط یک بخشه تغییر یافته از صفحه را رفرش کرد که به آن به روز رسانی سطحی گفته می شود که ایجکس این ویژگی را نیز اراده می دهد .
ایجکس تقریبا از تمامی مرورگرهای معروف و مورد استفاده کاربران اینترنت پشتیبانی می کند .
یک نسخه دیگر از Ajax به نام ماکروسافت ایجکس وجود دارد که ماکروسافت آن را توسعه داده است که این نسخه مبتنی بر زبان ای اس پی دات نت است .
ایجکس در کنار مزایا و کاربرد های فراوان خود ، معایبی نیز دارا می باشد .
اگر مرورگرها از جاوا اسکریپت و یا ایکس ام ال اچ تی تی پی پشتیبانی نکنند و یا کاربران آن را در مرورگر خود غیر فعال کرده باشند صفحات وب به درستی نمایش داده نمی شوند .
از آنجایی که صفحاتی که از ایجکس استفاده می کنند یک ساختار پویا دارند ممکن است محتوای آن ها توسط خزنده های موتورهای جستجوگر دریافت نشوند و صفحات سایت به درستی ایندکس نشوند .
تست و اشکال یابی کد های صفحاتی که از محتوای پویا یی که ایجکس می سازد استفاده می کنند بسیار کار مشکل و وقت گیری است .
در بعضی از صفحات ایجاد شده در ایجکس نیز امکان برگشت به صفحه قبلی وجود ندارد .